Toke Tougaard

Przeszłość to tylko iluzja - nauczył się sobie powtarzać, godząc się z ubytkami wspomnień, które kładły się cieniem na mętnej płaszczyźnie pamięci. Żyjemy inaczej - pamiętamy inaczej; wspomnienia same w sobie są przecież zwyczajnie wybrakowane, pozbawione detali i wyraźnych ram, tło zawsze wydaje się nieco rozmyte, barwy mniej głębokie, a towarzyszące danej chwili emocje zniekształcają się, tracąc lub nadmiernie zyskując na swojej intensywności.
Jego najlepsze wspomnienia ojciec wyrwał mu z umysłu z korzeniami, nie pozostawiając w nim chociaż widm przeszłości, które pozwoliłyby mu później zetrzeć kurz z zaniedbanych zakamarków pamięci - te zostały mu odebrane już na zawsze.
Toke nauczył się w  akceptować fakt, że wielu wydarzeń z dzieciństwa po prostu nie jest w stanie sobie odtworzyć. Nie chodziło nawet o same obrazy, te wcale nie wydawały mu się najważniejsze, a raczej o odczucia towarzyszące mu w tamtych momentach. Na ich miejsce wstępowała odurzająca swym natężeniem pustka, która zżerała go od środka, z czasem zabierając ze sobą także i bezsilnie tłukącą się w klatce piersiowej duszę. Kawałek po kawałku, wspomnienie po wspomnieniu wyrywanym z pamięci przez szalonego ojca, tworząc z pozoru tylko czarującą fasadę: w środku zaś zgniłą, czułą jedynie na emocjonalną martwotę.
Chociaż kiedyś tak bardzo chciał o d c z u w a ć. Miłość. Radość. Zadowolenie. Cokolwiek, co nie wybrzmiewało negatywnie. Pragnął tego. Zanim strach przed pustką przekształcił się w obawę przed niczym niezapowiedzianym drgnieniem wynaturzonego serca. Obawiał się, to właśnie ono mogłoby z zaskoczenia odebrać mu oddech, stawiając w sytuacji, z którą nie byłby w stanie się zmierzyć.

- * -

Nie pamięta więc matki. Nie samej jej twarzy. Ta regularnie spoglądała na niego ze zdjęć rozstawionych w salonie nad kominkiem rodzinnego domostwa w Aarhas. Raczej ciepła jej ramion, pocałunków składanych na czole, dotyku dłoni zaciskającej się na dziecięcej rączce, gdy przekazywała mu iskierki noszonej w sobie radości życia. To ojciec sprawił, że stała się dla niego duchem z przeszłości, zmorą, wciąż powtarzającym się koszmarem, bo spoglądając na obcy uśmiech, obce lico i dziwne oczy wwiercające się w niego ze znienawidzonych fotografii, czuł jedynie przeraźliwą samotność, zżerająca go nicość, w końcu zaś zupełną obojętność, bo wszystko, co dobre, wyraziste i w jakiś sposób rozgrzewające serce, czyniące go szczęśliwym, ojciec wyrwał gwałtownie z chłopięcej głowy; wykradł wspomnienia krótką inkantacją. Endurminnig. Bo tylko on miał prawo dzielić ze zmarłą Tanją chwile szczęście. Nawet jeśli chodziło jedynie o mgliste wspomnienia.
(Toke nawet sam już nie wie w jaki sposób zmarłą – zawsze wydawało mu się, że tamtym razem Troels się pomylił, że jedynie przez przypadek zataił przed nimi przyczynę, że była to wtedy incydentalnie usunięta reminiscencja z przeszłości, która wcale nie powinna rozproszyć się w pamięci niczym kamfora. Może był to jedynie błąd debiutanta, nieznośne potknięcie; śmierć matki była w końcu pierwszą prawdziwą raną, bólem łamiącym serce, czymś, co z założenia chorej wyobraźni ojca, powinno wzrastać w dziecięcej duszy, zakorzenić się w niej na wieki; bo ani Toke ani Thea nigdy nie mieli mieć prawa do tego, aby być szczęśliwym; nie, kiedy Tanja odeszła z tego świata).
Potem było już tylko gorzej.

- * -

Troels Tougaard był szaleńcem.
Ojciec wyłamywał im palce, brutalnie przyciskał do ściany, unieruchamiał ich drobne ciala, przyciskając je do zimnej powierzchni drewnianych drzwi, gdy tylko wracali z akademii Mannaz. Nie pozwalał się poruszyć, szukał na ich twarzach nawet cienia czającego się w kącikach ust uśmiechu. Zawsze w końcu go dostrzegał. Wymuszał wyznania, grzebał w ich głowach spojrzeniem pozornie ślepego oka, wyszukując w nich najmniejsze powody do radości, usuwając je stamtąd, tak jak wydłubuje się niesforną pestkę z pojedynczej cząstki mandarynki.
Długo mieli zmizerniałe twarze, usta i oczy niezdolne do uśmiechu, charakteryzował ich osobliwy rechot grzęznący w gardle, głos złamany ciążącym na barkach fatum, bo według ojca nie powinni mieć nawet ochoty ułożyć ust do śmiechu.
Toke czasem próbował go oszukać, chował się za wymyślonymi twarzami obcych, wdziewał jak maski oblicza podobnych sobie wiekiem, gdy w końcu odkrył drzemiący w sobie talent. Początkowo był niezwykle ostrożny. Zmieniał jedynie detal, kształt uszu, migdały oczu, odcień opadających na twarz włosów. Naiwnie wierzył, że uda mu się uśpić czujność ojca. Zmiennokształtność stała się krótką, jedynie pozorną ucieczką - bardzo szybko przejrzał na oczy. Ojciec wciąż potrafił przeniknąć do jego rozedrganego umysłu, przebić się i wwiercić w duszę - a gdy Toke zdobył się na dezercję i ucieczkę z domku, napinająca się w jego serca ostatkiem sił, pojedyncza nić jakiegokolwiek przywiązania do drugiej osoby, do Thei, sprawiła, że wrócił. Nie potrafił odejść, zostawić jej na pastwę szaleńca, który tak umiejętnie skrywał swoje obłąkanie przed światem.
Tamtego pamiętnego popołudnia osiemdziesiątego szóstego roku głos Toke po raz pierwszy zabrzmiał tak doniośle, wybrzmiał rezonując w zamkniętej przed światem domowej klatce schodowej – odbijając się od rozstawionych na kominku zdjęć, swą ostrością przecinając powietrze i rozbijają w pył szklane ramki: na ułamek sekundy niszcząc ziejącą z matczynych oczu, a przeglądającą się w jego własnym obliczu samotność i obojętność. Spoglądał na ciało ojca  z góry, zrzucone z jej szczytu fałszywym przypadkiem; kończyny powyginane po nieprzewidzianym upadku. Mierzył nieprzeniknionym wzrokiem Troelsa, który po raz ostatni łypał na nich niewidomym okiem w rytm ostatniego oddechu. Wypadek. Przypadek. Wszystko było w końcu dziełem przypadek. Każdy kolejny uśmiech, każde niewinne wzruszenie ramion i bolesna pustka tląca się w błękitnych oczach - bólu nie musiał udawać, gdy w domu pojawili się funkcjonariusze. Niewiele więcej kryło się we duszy wyzutej z jakichkolwiek pozytywnych wspomnień.
Ich los miał się odmienić, fortuna w końcu się do nich uśmiechnęła. Jednak na uśmiech od dawno było już za późno. Ten ostatni przekształcił się w fałszywy, początkowo wymuszony, następnie kunsztownie odgrywany, grymas.

- * -

Nigdy nie pomyślałby, że pójdzie w ślady ojca.
Przysiadał się do nich w barach, początkowo jedynie do tych zajmujących miejsce na uboczu, z dala od widoku tłumu. Otumaniał ich przelotnym zainteresowaniem, nakłaniał do zwierzeń i opowieści o chwilach niezapomnianych, tych najpiękniejszych, pielęgnowanych w umyśle niczym najcenniejszy diament. Najpierw głęboko wierzył, że w ten sposób zapełni pustkę - spijając z ich ust historie o szczęściu, używając wyobraźni, w której stawiał się na ich miejscu, pochwytywał emocje, ale te nigdy nie chciały się stać naprawdę jego. Wykradał im potem z pamięci te puzzle chwil pełnych beztroski, w zemście za przeszłość czynił w ich sercach zadrę podobną do swojej, chociaż nie był jeszcze w stanie oglądać ich obrazów własnymi oczami.
Same opowieści bardzo szybko przestały mu wystarczać, pragnął nie tylko słów, ale i obrazów. Już pod koniec pobytu w akademii rozpoczął intensywny trening, przeczytał kilka razy od deski do deski księgę Pradawne Mądrości. Znalazł ją pośród biblioteki znienawidzonego ojca. Znajdowało się w niej także wiele zakazanych ksiąg. Toke odkrył wtedy, że Troelsowi najwyraźniej brakowało odwagi, aby stać się jednym ze ślepców. Chociaż przez lata nie pozostawał swoim dzieciom wątpliwości, że parał się podejrzanymi zajęciami, do domu sprowadzał szemranych znajomych, pod których skórą niewątpliwie wiły się czarne, złowrogie węże.
To Thea, z początkową wzgardą i nieufnością, pomogła mu przejść kolejne kroki rytuału, który pozwolił mu opanować upragnioną umiejętność: dar Odyna. Sam nie zdołałby przywiązać się do drzewa. Wisząc głową w dół, na specjalnie zaklętym sznurze, zdał sobie sprawę jak bardzo upodobnił się do ojca. Gdy w końcu stracił wzrok w jednym oku, zrozumiał, że może siebie samego powinien nienawidzić jeszcze bardziej niż jego.
Przeglądał cudze wspomnienia z satysfakcją, nigdy nie pokazując się swym rozmówcom prawdziwej twarzy, ukrywał się jak kiedyś. Przez lata udoskonalił zmiennokształtne umiejętności. Wyławiał z obcych pamięci ciepło ludzkich ramion, drganie serca przy wymianie pierwszych uśmiechów, zabawny niepokój i motyle rodzące się w brzuchu w początkowym okresie zauroczenia – odbierał im to wszystko z dziwną satysfakcją, katalogował we własnej pamięci. Czując już nie tylko zazdrość, ale i lekki niepokój podszyty pogardą, bo odkrywal jak wiele słabości kryje się w każdym z tych wspomnień. Nienawidził tej wątłości ludzkiej duszy, nie chciał odczuć jej na własnej skórze. Szukał innych bodźców, innej siły pozwalającej mu wypełnić ziejącą w duszy pustkę.
To Thea wprowadziła go w tajniki zakazanej magii, sama tkwiła w niej od lat. Dar Odyna przestał mu w końcu wystarczać – nawet on nie był w stanie wzbudzić w nim czegoś więcej niż jedynie chwilowego uniesienia, gdy obserwował więdnące twarze swoich ofiar. Kiedy usuwał z ich pamięci najdroższe wspomnienia, ich uśmiechy gasły jak płomień świecy niknący pod wpływem impulsywnego oddechu. Potrzebował intensywniejszych wrażeń. Pozwolił więc uwieść się temu, co zakazane: może pragnął namacalności zadawanego bólu, widocznego teraz już nie tylko w oczach, ale i wyginającego w gwałtownych konwulsjach całe ciało poddawane torturom, przypominające mu nieco sylwetkę leżącego u stóp schodów ojca. Nie mogąc zachować w sobie idyllicznego usposobienia swoich ofiar, zaczął żywić się ich bólem.
Doskonale pamięta miesiąc przemiany, która nastąpiła już pod koniec studiów, swoje cierpienie, zupełnie inne od tego odczuwanego we wczesnym życiu - przenikający niemal do kości, poruszający jakąś cząstkę sczerniałego serca. Długo nie mógł oddychać, łapał z trudem kolejny oddech (przed oczami znowu stawał mu wtedy obraz konającego u schodów Troelsa), z obawą, ale i wielką fascynacją obserwował jak pod skórą wiją się czarne węże; ogień, który przeszywał duszę był tak intensywny, że pierwszy raz od dawna Toke zrozumiał, że był jeszcze w stanie cokolwiek czuć. Po miesiącu wrócił do życia, równie szybko jak wcześniej zdając sobie sprawę, że wcale nie znalazł rozwiązania swojego problemu. Pustka nie zniknęła, pogłębiła się jeszcze bardziej, wciągając go w swoistą emocjonalną próżnię.
Zanim jeszcze przeszedł przemianę, jego głos, wybrzmiewający dotąd tak rzadko w pełnej krasie, tłumiony pogardliwym spojrzeniem ojca, został w końcu zauważony, otwierając mu drzwi do Instytutu Ansuz, gdzie rozpoczął studia na kierunku wokalnym, będąc jednym z niewielu galdrów, którym udało się zapełnić niszę i dostać się na śpiew operowy. Z rzeszy wysoko aspirujących młodzieńców wyłuskała go pewna dobrze urodzona dama, bywalczyni duńskiego artystycznego świata. Dopiero z czasem, bez zbędnego rozczarowania, zdał sobie sprawę, że był kolejnym klejnotem w jej pokaźnej kolekcji, może bardziej cennym niż inne, a przy tym nie nastawionym na oferowane pieniądze, chociaż tymi nigdy nie wzgardził. To ona po raz pierwszy przepowiedziała mu świetlaną przyszłość, zupełnie jakby czytała ją z wachlarza rozłożonych przed sobą kart, wróżąc mu sukces na deskach midgardzkiej opery w roli oszalałego z bólu Orfeusza po stracie ukochanej Eurydyki. W końcu jego ból - ból utraty i pustki -  nosił w sobie od lat.
Miała rację. Po latach intensywnych ćwiczeń, nocach spędzonych w Instytucie, doprowadzając swoje struny głosowe niemal do skraju wytrzymałości, osiągnął sukces.
W końcu stanął na scenie - jego głęboki, spokojny głos na deskach opery zamienia się w wyćwiczony przez lata kontratenor. Fałszywy uśmiech wciąż błąka się po jego twarzy, oko wciąż przenika do pamięci krążących wokół galdrów, a swoją niechęć do czarowania Toke od lat tłumaczy dokuczającą mu od dzieciństwa aberracją magiczną - zaraz po przemianie w ślepca udało mu się zawrzeć układ z zaprzyjaźnionym lekarzem, który pomógł mu sfabrykować odpowiednie dokumenty, tym samym sprawiając, że jego sekret od lat pozostaje bezpieczny. Zaczął pojawiać się na okładkach branżowych czasopism, otrzymywać rolę w najznamienitszych operowych spektaklach, a jego nazwisko przez pewien czas nie schodziło z ust muzycznej śmietanki towarzyskiej Midgardu, co zapewniło mu nie tylko niemały rozgłos, ale i znaczną rozpoznawalność.
Wciąż snuje się po midgardzkich barach, kryjąc swoją twarz pod maskami wymyślonych lic. Przez lata udoskonalał swoje zdolności, stając przed lustrem i godzinami wprowadzając zmiany w swoim wyglądzie, tworząc tuzin powtarzających się postaci. Dla każdej z nich stworzył osobną historię, inne pochodzenie. Z niezwykłą finezją żongluje na co dzień każdą z tych wymyślnych osobistości, unikając skandalu, nie chcąc ściągnąć na siebie nieprzychylnych spojrzeń tych, którzy do tej pory wydają się mu sprzyjać. Jedynym, co go zdradza pozostaje charakterystyczny tembr głosu.
Przestał już skupiać się jedynie na pozytywnych wspomnieniach. Wynajduje takie, których ubytek zostawia w jego ofiarach taką samą pustkę, jaką on sam odczuwa na co dzień.

Karta rozwoju